Asbest (amyant), beyaz toprak olarak da bilinen, ısıya, aşınmaya, kimyasal maddelere oldukça dayanıklı, yapısal özellikleri açısından esnek, lifli yapıda bir mineraldir.

Asbest sanayide pek çok endüstri kolunda kullanılmıştır. Ülkemizde asbest üretimi ve kullanılması 31.12.2010 tarihinde yürürlüğe giren yönetmelikle yasaklanmıştır. Ancak daha önceden kullanıma girmiş olan asbestli maddelerin sökümü, yıkımı, tamiratı, bakımı, geri dönüşümü sırasında asbeste iş yerlerinde maruz kalındığı bilinmektedir.

• Tekstil endüstrisi (lifler, kumaşlar, ipler)
• Çimento endüstrisi (saç, boru)
• İnşaat malzemeleri endüstrisi (çimento ürünlerinin işlenmesi)
• Kimya endüstrisi (boya dolgusu, dolgu materyalleri, sentetik reçine kompresyon kalıp materyalleri, termoplastikler, kauçuk ürünleri),
• İzolasyon endüstrisi (ısı, ses ve yangın izolasyonu)
• Kağıt endüstrisi (asbest kağıdı, karton), fren, debriyaj, balata üretimi
• Gemi yapımı ve vagon üretim

Havaya saçılan liflerin solunmasıyla solunum yollarına ulaşan liflerin çoğu bedenimizin savunma mekanizmaları ile uzaklaştırılabilir. Bazı lifler ise maruziyet yoğunluğuna, maruziyet süresine, asbest lifinin yapısına ve bireysel faktörlere bağlı olarak akciğer dokusunda birikir.

Kısa süreli asbest maruziyetine bağlı hastalık bildirilmiş ise de asbeste bağlı hastalıkların ortaya çıkması genellikle uzun yıllar alır. Bu süre, maruz kaldıktan sonra 10 ile 50 arasında değişir. Asbestle ilişkili hastalık riski, ömür boyu solunan asbest liflerinin sayısı ile orantılı olarak artar.

Asbeste bağlı hastalıklar; akciğer zarında sıvı birikmesi, akciğeri saran zarın kalınlaşması ve kireçlenmesi, akciğer dokusu içerisinde asbest liflerinin birikmesi (asbestozis), akciğerleri ve karın boşluğunu saran zarın kanseri (mezotelyoma) ve akciğer kanseridir.

Asbest tek başına akciğer kanseri gelişimi için 5 kat risk oluşturmakta iken, sigaranın tek başına oluşturduğu risk 10 kattır. Sigara ve asbest birlikteliği ise akciğer kanseri gelişimi riskini 50-90 kat artırmaktadır. Bununla birlikte, sigara veya diğer nedenlerle oluşan akciğer kanserlerinden ayırt edilemez.

• Sağlığa zararları yukarıdaki gibi olan bu maddenin işyerlerindeki varlığı personeli rahatsız edeceği için, çalışma alanlarının asbestten arındırılması gereklidir. Bu konuda hizmet veren birçok firma bulunmaktadır. Bu hizmetin adı asbest danışmanlığı, asbest sökümü veya asbestten arınma şeklinde görülebilmektedir.
• Her tehlikeli maddede olduğu gibi bu maddeden arınma işleminin de asbest söküm uzmanı tarafından yapılması önemlidir. Gelişigüzel önlemlerin alınamayacağı bir temizlik türü olduğu için bu alanda danışmanlık sunan firmalardaki uzmanlar ile iletişime geçilmesi ve ortamınızın asbestten arındırılması hayati önem taşır